Khi nhắc tới bộ máy đồng hồ, có một từ chắc chắn các bạn sẽ thấy rất quen thuộc, đó là “Caliber“. Mỗi khi một chiếc đồng hồ được giới thiệu, thường hãng sản xuất cũng sẽ giới thiệu thêm về bộ máy – phần quan trọng nhất của chiếc đồng hồ – với những cái tên như “Caliber abcxyz” nào đó. Vậy bạn đã bao giờ băn khoăn rằng tại sao các hãng đồng hồ lại sử dụng từ Caliber để chỉ bộ máy đồng hồ hay chưa? Nếu bạn vẫn chưa biết được câu trả lời thì đừng lo, vì bài viết này sẽ cung cấp điều đó cho bạn!
Có thể bạn chưa biết điều này, từ caliber ngoài dùng để chỉ máy đồng hồ thì nó cũng được dùng để chỉ cỡ nòng súng. Ví dụ khẩu súng 50 caliber thì viên đạn sẽ có đường kính 0.5 inch. Từ này có nguồn gốc từ một từ tiếng Pháp “calibre” và từ tiếng Pháp này lại bắt nguồn từ tiếng Ả rập “qalib” – khuôn đúc đạn. À mà vẫn chưa hết, từ “qalib” trong tiếng Ả rập lại bắt nguồn từ một từ tiếng Hy Lạp cổ “kalapous” – khuôn đóng giày.
Theo ghi nhận từ lịch sử, lần đầu tiên từ Caliber được sử dụng trong lĩnh vực đồng hồ bởi một người thợ đồng hồ người Anh nhưng làm việc tại Pháp – Henry Sully. Lúc đầu nó chỉ được dùng để phân loại máy đồng hồ bằng đường kính bánh xe, hộp cót. Nhưng dần dần nó được dùng để chỉ cả bộ máy đồng hồ. Sự liên quan giữa “Caliber trong đồng hồ” và “Caliber trong súng ống” chỉ có một chút ban đầu là nhằm phân loại dựa trên đường kính của đồ vật.
Ngày nay, các hãng đồng hồ thường đặt tên bộ máy của mình là “Caliber abcxyz” (ví dụ như máy ETA Caliber 2892-A2). Còn trong cộng đồng nói tiếng Pháp, cách đặt tên máy đồng hồ có một chút khác biệt đó là Calibre, sau đó là đường kính bộ máy, tiếp đến là chức năng đặc biệt của bộ máy.
Ví dụ: bộ máy calibre 16T của Jaeger-LeCoultre sẽ được hiểu là bộ máy Tourbilloncó đường kính 16 ligne. Ligne là một đơn vị đo chiều dài của Pháp, tương đương 2.25mm, 16 ligne sẽ tương đương với 36mm. Đơn vị ligne vẫn thường xuyên được sử dụng trong lĩnh vực thiết kế đồng hồ, làm cúc áo và đo độ dài nơ dành cho nam giới tại Pháp. Tất nhiên cách đặt tên này không phải bắt buộc mà sẽ tùy vào sở thích của nhà sản xuất.
Sự liên quan giữa ngành đồng hồ và ngành sản xuất vũ khí không chỉ có vậy, hệ thống sản xuất các linh kiện đồng hồ đầu tiên trên thế giới (tại Mỹ) chính là thừa kế từ hệ thống sản xuất súng của xưởng sản xuất Liên bang.